cWadsekQZr jkco.;kr ;sr vlysY;k fofo/k ;kstuk
e/;eeqnr o nh?kZ eqnr dtZ
gk;Vsd@Vh,ebZ foHkkx
ftYg;ke/;s vk/kqfud 'ksrh ra=Kkukpk izlkj gksowu loZlkekU; 'ksrd&;kauk rkaf=d ekxZn'kZu miyC/k gks.kslkBh c¡dsus lu 1996 lkyh gk;Vsd foHkkx lq: dsyk vkgs- ;k foHkkxke/;s d`f"k inoh/kj] d`"kh vfHk;kaf=dh] i'kqoS|dh; {ks=krhy inoh/kj] inO;w&rj vf/kdk&;kaph use.kwd dj.;kr vkyh- 'ksrh o 'ksrhiqjd O;olk;kP;k fofo/k ;kstukauk dtZ iqjoB;kcjkscjp vk/kqfud 'ksrhps ra=Kku ;k vf/kdk&;kaP;k ek/;ekrwu 'ksrd&;kauk 'ksrki;Zar iksgkspfo.;kr vkys vkf.k R;kpk pkaxyk ifj.kkegh fnlwu ;sr vkgs- foHkkxkph ;'kLohrk fopkjkr ?ksowu c¡dsus rkywdk Lrjkoj d`"kh inoh/kjkaph use.kwd d:u 'ksrd&;kauk 'ksrkP;k cak/kkoj rkaf=d ekxZn'kZu miyC/k d:u fnys vkgs- ;k foHkkxkekQZr xzhugkÅl] QGckx ykxoM] tehu lq/kkj.kk] d`"kh ;kaf=dhdj.k] xkaaMwG [kr fufeZrh] Qqy'ksrh] js'khe m|ksx] d`"kh i;ZVu] d`"kh fpfdRlky;] jksiokVhdk] ouhdj.k o rn~vuq"kaxhd ;kstuk ;'kLohi.ks jkcfoY;k tkrkr-
xzhu gkÅl %
'ksrhe/;s vk/kqfud ra=kpk okij d#u dehr deh {ks=kr tkLrhr tkLr ntsZnkj o fu;kZr{ke mRiknu gksÅu R;kiklwu 'ksrd&;kauk eksB;k izek.kkr vkfFkZd ykHk Ogkok] R;kps thoueku lq/kkjkos o lqf'k{khr eqykauk Lo;ajkstxkjkph la/kh izkIr Ogkoh ;k m|s'kkus c¡dsus lu 1997 iklwu xzhu gkÅl mHkkj.khdfjrk e/;e eqnr dtZ iqjoBk dj.;kps /kksj.k jkcfo.;kl lq#okr dsyh vkgs+ ;kiSdh xzhugkÅl ;kstusyk y{k.kh; ;'k izkIr Ökkys vkgs + ftYg;ke/;s lkekU; 'ksrd&;kaph lqekjs 2000 ;qfuVl~ vlwu ;ke/;s tjcsjk] dkusZ'ku] jaxhr <kscGh fejph bR;knh fids ?ksryh tkrkr +;krhy 80% xzhugkÅlyk ;k c¡dsus dtZ iqjoBk dsyk vkgs + ;keqGs ftYg;kl ^gjhrx`gkapk ftYgk* gh uoh vksG[k izkIr Ökkyh vkgs+ ftYg;ke/;s lkBo.kwdhP;k lqfo/kk miyC/k d:u xzhugkÅl e/khy mRiknukP;k fu;kZrhlkBh c¡d iz;Ru'khy vkgs +
xzhugkÅl @ 'ksM gkÅl %
- xzhugkÅlps @'ksM gkÅlps 560 pkS-eh- fdaok R;kis{kk tkLr pkS- eh- izdYi mHkkj.kh dfjrk {ks=kP;k izek.kkr 75% i;Zar e/;e eqnr dtZ iqjoBk-
- eqnr 7 o"ksZ-
- loyrhpk dkyko/kh 6 efgus- loyr dkyko/khe/;s O;kt olwy dssys tkbZy-
- 13 lgkekgh gIR;kus dtkZph ijrQsM jkghy
- rkj.k % ckxk;r {ks=kl ,djh jDde :- 1-50 yk[k o ftjkbZr {ks=kl ,djh jDde :- 0-75 yk[k-
- xzhugkÅl nq:Lrh o R;ke/khy ihd ykxoMhdfjrk 3 o"kZ eqnrhps e/;e eqnr dtZ iqjoBk-
- jk"Vªh; ckxokuh cksMZ ;kapsdMwu ,dw.k [kpkZps 40% vuqnku feGrs rlsp egkjk"Vª 'kklu d`f"k foHkkx ;kapsdMwu 50% vuqnku feGrs-
xzkeh.k xksnke @ oS;Drhd xksnke ;kstuk %
xzkeh.k Hkkxkr vUu/kkU; o brj 'ksrheky] [krs b+ lkBo.kqdhlkBh fofo/k dk;Zdkjh lg- laLFks ekQZr oS;Drhd lHkklnkauk xksnke lqfo/kk miyC/k d#u ns.;klkBh dsanz 'kklu iqjLd`r xzkeh.k xksnke ;kstus varxZr 100 es + Vukaiklwu iq<s xksnke cka/kdkeklkBh dtZiqjoBk dj.;kps /kksj.k c¡dsus fLodkjysys vkgs + 1000 es + Vuki;Zr izrhVu # +3500@& o 1000 es +Vukaojhy xksnkeklkBh izrhVu # 3000@& vankthr [kpZ x`ghr /k#u R;kps 75 VDds izek.ks foRr iqjoBk dsyk tkrks + ;k ;kstus varxZr eatqj e;kZnsps 25 VDds fdaok izR;{k [kpkZP;k 25 VDds ;kiSdh deh vlsy rh jDde vuqnku Eg.kwu fnyh tk.kkj vkgs +
iWd gkÅl %
vkiY;k ftYgîkkr QGs mRiknd 'ksrdjh lHkklnkaph la[;k tkLr vlwu lnj lHkklnkaps 'ksrkojp QGkaps o brj mRiknukps xzsMs'ku] iWfdax bR;knh dkes dj.;klkBh 600 Lds- QqV cka/kdkeklkBh jDde #i;s 2]55]000@& Ik;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkrks- lnj ;kstusl #-150000@& vuqnku miyC/k gksrs-
dkank pkG %
vkiY;k ftYgîkkr dkank mRiknd 'ksrd&;kaph la[;k y{k.kh; vkgs- R;keqGs dkank lkBo.kwdhlkBh 5 esfVªd Vukiklwu rs 50 esfVªd VukIk;Zar vkiys c¡dsekQZr dtZ iqjoBk dsyk tkrks- #-31000@& rs #-310000@& i;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkr vkgs -
ck;ksxWl la;a= mHkkj.khlkBh dtZ iqjoBk %
ck;ksxWl ;kstusvarxZr 1 rs 4 ?k-eh- ps ;qfuV djhrk #- 10800@& rs #- 21000@& brir dtZ iqjoBk dsyk tkrks- 1 ?k-eh- {kersps la;a=kl #- 4000@& o 2 rs 4 ?k-eh- {kersP;k la;a=kl #- 8000@& ps vuqnku fnys tkrs-
'ksrdjh fuokl @ IyWV [kjsnh %
ftYgîkrhy 'ksrdjh lHkklnkps jkg.khek.k mapfo.kslkBh c¡dsus 'ksrdjh fuokl ;k ;kstusvarxZr ?kjcka/k.khlkBh c¡dsus dtZ iqjoBk lq# dsyk vkgs- lHkklnkaP;k /kkj.k {ks=kuqlkj o izR;{k ihd i/nrhuqlkj #i;s 20]00]000@& Ik;Zar izfr ;qfuV dtZ iqjoBk dsyk tkrks- lnj dtkZph eqnr 15 o"ksZ vkgs-
¶yWV@IykWV@caxyk [kjsnh %
'ksrdjh fuokl dtZ ;kstusps fud"kkuqlkj ¶yWV o caxyk [kjsnhl jDde #- 20]00]000@& i;Zar vkf.k IykWV [kjsnhdfjrk jDde #- 10]00]000@& i;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkrks- lnj dtkZph eqnr 15 o"ksZ vkgs-
xzkeh.k 'kkSpky; %
dsanz'kklu iqjLd`r fueZy xzke ;kstusl gkrHkkj yko.ks o 'ksrdjh lHkklnkps vkjksX;kr lq/kkj.kk gks.;klkBh c¡dsus mnkRr gsrw BsÅu xzkeh.k 'kkSpky; ;kstuk lq# dsyh vkgs- lnj ;kstusvarxZr #i;s 6]500@& rs #i;s 21]600@& Ik;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkrks-
ftYg;krhy Hkqfeghu lHkklnkauk jDde :- 9500@& i;Zr nksu yk;d tkehunkj ?ksowu xzkeh.k 'kkSpky; cka/kdkekl dtZiqjoBk d:u 'kklukps fueZyxzke ;kstusr lgHkkx ?ksowu xkaos gkxunkjh eqDr dj.ksl c¡dssus eksykph dkefxjh dsyh vkgs-
d`f"k;kaf=dhdj.k %
'ksrh O;olk;kr fnolsafnol osxkus izxrh gksr vkgs- 'ksrd&;kauh 'kkL=ksDr o ;kaf=d i/nrhus 'ksrh O;olk; dj.ks vko';d vkgs- ;k dfjrk c¡dsus VªWDVj ;qfuV] ikWoj fVyj o rn~vuq"kafxd vkStkjs rlsp dMck dqV~Vh] vkS"k/k Qokj.kh iai] gGn f'kto.kh ;a= ;klkBh dtZ iqjoBk dj.;kps /kksj.k vuqljys vkgs-
VWªDVj vkStkjs] ikWoj fVyj [kjsnhdfjrk
- VWªDVj vkStkjs] ikWoj fVyj [kjsnhdfjrk tkLrhr tkLr :- 12-00 yk[kki;Zar dtZ iqjoBk-
- dtkZph eqnr 9 o"ksZ-
- dksVs'kuP;k 85% dtZiqjoBk ckxk;r {ks=kl ,djh :- 1]20]000@& vkBekgh {ks=kl ,djh :- 90]000@& o ftjk;r {ks=kl ,djh : - 60]000@&
- Loxqaro.kqd 15%
eG.kh;a= %&
'ksrdjh lHkklnkauk 'ksrh iqjd O;olk; dj.kslkBh /kkj.k {ks=kP;k ,djh #i;s 30]000@& fdaok dksVs'kuP;k tkLrhr tkLr 85 VDds dtZ iqjoBk dsyk tkrks-
vkS"k/k Qokj.kh iai ¼,p +Vh +ih +½
- fdeku 5 xaqBs xzhu gkÅl +
- nzk{k o QGckxklkBh fdeku 20 xaqBs {ks= QGckx
- HkkthikykfidklkBh fdeku ,d ,dj Hkkthikyk ykxoM dssysyh vlkoh
- tkLrhr tkLr : +23500@& i;Zar dtZiqjoBk +
- dtkZph eqnr 4 o"ksZ +
QGckx %&
d`f"k {ks=ke/;s QGckxkauk vlysys egRo fopkjkr ?ksÅu c¡dsekQZr QGckx ykxoMhlkBh iriqjoBk lq# vkgs + ftYg;krhy [kVko] ek.k] dksjsxkao] QyV.k] b rkyqD;ke/;s eksB~;k izek.kkr dksjMokgw QGckx ykxoM dsY;k vkgsr + c¡dsus MkGhac ykxoMhdjhrk e/;e eqnr dtZ iqjoBk lq# dsyk vkgs +
QGckx izdkjfugk; jk"Vªh; ckxokuh cksMZ ¼ ,u-,p-ch½ dMwu izdYi [kpkZP;k 40 VDds vuqnku miyC/k gksrs- rlsp egkjk"Vª 'kklukP;k d`"kh foHkkxkekQZr jk"Vªh; QyksRiknu vfHk;ku ¼,u-,p-,e-½ o jkstxkj geh ;kstuk ¼jks-g-;ks-½ }kjs [kpkZP;k ekinaMkuqlkj 50 VDds vuqnku fnys tkrs
MkGhac ykxoM
- ,djh : +1]50]00@& xaqro.kwd [kpkZP;k 95% izek.ks dtZ iqjoBk
- dtkZph eqnr 7 o"skZ] loyr dkyko/kh 3 o"ksZ
- rkj.k % ,d ,dj MkGhac ykxoMhlkBh ykxoM {ks=k O;frjhDr 1 ,dj o ,d ,dj iq<hy MkGhac ykxoMhlkBh ykxoM {ks=k O;frjhDr 2 ,dj {ks=
- fBcd flapulkBh tknk dtZ iqjoBk +
nzk{kckx mHkkj.kh

- ,djh : +3]47]000@& xaqro.kwd [kpkZP;k 80% izek.ks dtZ iqjoBk
- dtkZph eqnr 7 o"ksZ loyrhpk dkyko/kh 2 o"ksZ +
- rkj.k% ,d ,dj nzk{k ykxoMhlkBh 1 ,dj {ks=] ,d ,djkiq<hy nzk{k ykxoMhlkBh 2 ,dj {ks= +
- dtZ ijrQsM 5 leku gIR;kar + nksu o"kkZuarj vYieqnr dtZ iqjoBk dsyk tkrks +
milk tyflapu %
ftYgîkkrhy fo-dk-l- lsok lskl;VhP;k 'ksrdjh lHkklnkauk R;kaps ftjkbZr {ks= vksyhrk[kkyh vk.k.;klkBh c¡d milk tyflapu ;kstuk mHkkj.kh djhrk dtZ iqjoBk djrs- ftYgîkrhy 'ksrdjh lHkklnkauk vkiys c¡dsekQZr rkaf=d ekxZn'kZu dssys tkrs- R;kewGs ;kstuk dehrdrh [kpkZr o rkaf=dn`"V;k ;ksX; izdkjs dk;kZfUor gksrkr- fHkt {ks+=kps ,djh #i;s 75]000@& izek.ks tkLrhr tkLr 1 ;kstusl #i;s 20]00]000@& Ik;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkrks-
fBacd @ rq"kkj flapu %
'ksrh mRiknu izfØ;srhy ik.kh gk vfoHkkT; ?kVd vkgs- ek= l|k HkwxHkkZrhy ik.;kph ikrGh deh gksr pkyyh vkgs- R;keqGs dehr deh ik.;kr tkLrhr tkLr {ks= vksyhrk[kkyh vk.k.;klkBh c¡dsus fBacd @ rq"kkj flapu ;ksstus[kkyh fHkt {ks=kps ,djh jDde #i;s 50]000@& izek.ks dtZ iqjoBk dsyk tkrks-
QGckxsl V¡djus ik.khiqjoBk e/;e eqnr dtZ /kksj.k %
pkyw gaxkekr lek/kkudkjd ikÅl >kyk ulY;kus Hkw &ty ikrGh deh >kyh vkgs + vusd foghjh ryko] cksvjosyps ik.kh ikrGh deh>kyh vlwu ftYg;kP;k dkgh Hkkxkr nq"dkGtU; ifjfLFkrh fuekZ.k>kyh vkgs + v'kk ifjfLFkrhr QGckx tksiluklkBh iqjsls ik.kh 'ksrd&;kadMs miyC/k ukgh + nzk{k]MkGhac lkj[;k mRiknukoj vkysY;k ckxk ik.;kvHkkoh ok;k tk.;kph 'kD;rk fuekZ.k>kyh vkgs +v'kk ckx/kkjd 'ksrd&;kadMwu QGckxsl V¡djus ik.kh iqjoBk dj.kslkBh c¡dekQZr ,djh : + 36]000@& i;±r dtZ lqfo/kk miyC/k d:u ns.ksr vkyh vkgs-
'ksrtehu [kjsnh dtZ ;kstuk %
vkiyh c¡d d`"kh o d`"kh {ks=k'kh fuxMhr fofo/k ckchalkBh vYi] e/;e o fn?kZ eqnrhpk fujfujkG;k ;kstuka}kjs dtZ iqjoBk djhr vkgs- ftYg;krhy 'ksrdjh lHkklnkauk 'ksr tehu [kjsnh dj.kslkBh vkiys c¡ds ekQZr 'ksrtehu [kjsnhlkBh dtZ iwjoBk dsyk tkrks-
c¡d ikrGhoj 100 VDds o laLFkk ikrGhoj 80 VDds dtZ olqyh vl.kkjs fodkl lsok laLFksekQZr lHkklnkl ckxk;r tehu [kjsnhlkBh izrh ,djh #-5]00]000 o ftjkbZr tehu [kjsnhlkBh izrh ,djh #-2]00]000 i;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkrks- lHkklnkdMs [kjsnh {ks=k brir iqohZps fdeku /kkj.k {ks= vlkos- ulysl ,d= dqVqackrhy lgdtZnkj ?ksÅu dtZ eatwj dsys tkrs-
lnj dtkZl 2-5 VDds 'ksvlZ ?ks.ksps vlwu eqnr 10 o"ksZ vkgs- loyr dkyko/kh 1 o"kZ vkgs- [kjsnh {ks= o rkj.k ns.ksr ;s.kkjs {ks= fuosZ/k vl.ks vko';d vkgs- lnj ;kstusl : 20]00]000@& i;Zr dtZiqjoBk dsyk tkrks-
iMhd tfeu fodkl %
ftYg;ke/;s iMhd tfeu fodklklkBh vlysyk oko fopkjkr ?ksowu c¡dsus iMhd tehu fodkl gk egRokdka'kh izdYi jkcfo.ksps /kksj.k voyafcys vkgs + ;klkBh e/;e eqnr dtkZph rjrwn /kksj.kkr dj.ksr vkysyh vkgs + ;ke/;s tehu likVhdj.k] dksjMokgw QG>kMs ykxoM] ouhdj.k fMadoxhZ; o vkS"k/kh>kMkph ykxoM] jkuQGs o taxyh>kMkph ykxoM fgjoGhph ihds b pk lekos'k gksrks + ;kf'kok; {kkjiM tfeu lq/kkj.kslkBh e/;e eqnr dtZ iqjoBk dsyk tkrks-
- ,djh : +15000@&i;Zar dtZ iqjoBk +
- dtkZph eqnr 7 o"ksZ
- ,dk lHkklnkl 5 xaqB;kiklwu 10 ,djki;Zar dtZ iqjoBk +
- rkj.k %fodkl djko;kP;k {ks=k O;frfjDr fuEes ckxk;r fdaok nqIiV ftjk;r +
- loyrhpk dkyko/kh 1 o"kZ o 6 leku gIR;kae/;s dtkZph ijrQsM +
- tehu lq/kkj.kk djko;kP;k {ks=kdjhrk LoekydhP;k ik.;kph miyC/krk vko';d + lkrkjk] okbZ] ikV.k] egkcGs'oj] tkoyh ;k tkLr ikÅl iM.kk&;k rkyqD;kalkBh vV f'kfFky +
lqihd ekrh Hkj.;klkBh e/;e eqnr dtZ /kksj.k %
ns'kkr taxys o o`{kkaph fnolsafnol eksB;k izek.kkr rksM gksr vlwu R;keqGs i;kZoj.kkpk lerksy <klGw ykxyk vkgs +;k taxyrksMheqGs QDr i;kZoj.kkpk lerksy <klGrkss; vls uOgs rj tfeuh vkslkM o >kMsfojghr >kY;kus ikolkG;kr ikolkP;k tksjnkj ik.;kP;k izokgkus dksV;ko/kh Vu ekrh tehuho:u okgwu tkrs +tehuhojhy ojP;k Fkjkrhy lqihd ekrh ik.;kP;k izokgkcjkscj okgr tkrsp] R;kp cjkscj flapu lqfo/kslkBh o tyla/kkj.kklkBh mHkkj.kh dsysY;k rG;kr lnjph ekrh xsY;kus rGh o ryko ik.;k,soth ekrhus Hk: ykxysr +tehuhP;k ojP;k Fkjkrhy ekrh deh>kY;kus mRikndrsr e;kZnk ;sr vkgs + ,dw.kp 'ksr tehuhrhy ojP;k Fkjkrhy lqihd ekrh deh>kY;kus rGh@rykokrhy xkG fdaok vU; fBdk.kph lqihd ekrh Hkj.kslkBh 'ksrd&;kadMwu c¡d dtkZph ekx.kh gksr vkgs +gh ckc fopkjkr ?ksowu tehu lq/kkj.kk ;kstusvarxZr lqihd ekrh Hkj.;klkBh ,djh : + 52]000@& e/;e eqnr dtZ iqjoBk dj.ksr ;sr vkgs +
xkaMwG[kr fufeZrh %
vfydMhy dkGkr tkLrhr tkLr d`f"k mRiknu ?ks.kslkBh jklk;fud [krakpk ve;kZn okij >kyk vkgs + ;keqGs tfeuhpk dl deh gksÅu tfeuh ukfid gksÅ ykxY;k vkgsr +v'kk ifjfLFkrhr lsafnz; [krkpk okij dsY;kl dehr deh [kpkZr 'ksrd&;kauk fdQk;rf'kj mRiknu feGw 'kdrs +;k ckchapk fopkj d#u c¡dsus xkaMwG [kr fufeZrhlkBh dtZiqjoBk lq# dsyk vkgs + izrh Vu :- 13000@& xqaro.kwd [kpZ fuf'pr dsyk vlwu R;kP;k 10% izek.ks dtZ eatwjh fnyh tkrs-
lsafnz; 'ksrh ¼xkaMwG [kr fufeZrh½ %
- izfr Vu :- 11700@& izek.ks dtZ iqjoBk-
- dtkZph eqnr 7 o"kZ-
- 7 leku gIR;kar dtZ ijrQsM jkghy-
- rkj.k % izfrVu {kersl v/kkZ ,dj ckxk;r fdaok ,d ,dj ftjk;r {ks= -
ikWfyfFku isij vLrjhdj.k dtZ ;kstuk %
lkrkjk ftYg;krhy fodkl lsok lkslk;V;kaP;k 'ksrdjh lHkklnkauk c¡d] d`"kh o d`"kh iqjd ;kstukalkBh e/;e eqnr] fn?kZ eqnr dtZ iqjoBk djhr vkgs- l/;k jk"Vªh; d`f"k fodkl ;kstuk lu 2009&10 e/;s ftYg;kr eksB;k izek.kkoj 100 VDds 'kkldh; vuqnkukrwu 'ksr rG;kaph [kksndkes iq.kZ>kysyh vkgsr- ek= ikWyhfFku isij vLrjhdj.kklkBh 'kkldh; vuqnku ulysus c¡dsus ikWyhfFku isij vLrjhdj.kklkBh dtZ iqjoBk lq# dsysyk vkgs-c¡d ikrGhoj 100 VDds o laLFkk ikrGhoj 70 dtZ olqyh vl.kkjs fodkl lsok laLFksekQZr lHkklnkauk /kkj.k {ks=kps izrh ,djh #- 45]500 fdaok dksVs'kups 85 VDds ;k iSdh deh vl.kkjs jDdes brir dtZ iqjoBk dsyk tkrks- lnj dtkZl eqnr 5 o"ksZ vlwu loyr dkyko/kh ukgh-
loZ lkekU; dtZ /kksj.k %
ftYg;krhy 'ksrdjh lHkklnkuk fujfujkG;k dkj.kklkBh iS'kkph xjt vlrs +gh xjt iw.kZ dj.kslkBh xjtw 'ksrdjh@lHkkln fujfujkG;k ekxkZpk voyac djhr vlrks + mnk % [kktxh lkodkjkdMwu vxj ukxjh c¡dk@ukxjh ir laLFkkdMwu tknk O;ktnjkus @gkr Ålus O;ktkus @fHk'kh ;kstusrwu @phV QaMklkj[;k ;kstusrwu vxj c¡dsP;k miyC/k ;kstusrwu fofo/k dtZ ;kstuk}kjs iS'kkph miyC/krk d:u ?ks.ks f'kok; i;kZ; ulrks +;k loZ izdkjkr laca/khr xjtw 'ksrdjh@lHkkln tknk O;ktkP;k HkqnqZaMkeqGs HkjMyk tkrksp f'kok;] vusd izdkjps vU; [kpkZeqGs R;kyk lnjps dtZ lkodkjh dtkZis{kkgh egkx iMrs +ifj.kkeh ?kjkrhy vMp.k nwj dj.;kP;k iz;Rukar dtkZP;k@O;ktkP;k foG[;kr vMdr tkÅu R;kyk tfeu fodwu iSls Hkj.kk dj.ks vFkok ?kjkrhy nkx&nkfxus eksMwu iSls Hkkxfo.ks vxj jkgR;k ?kjkoj iqUgk uohu dtZ dk<wu iSls Hkkxfo.ks ;k nq"VpØkr vMdr tkÅu R;kyk thou lqlg; gks.ks ,soth vlgk¸; thou txkos ykxrs o R;krwup viizdkj ?kMrkr-
;k loZ ckchapk fopkj d:u ftYg;krhy loZ lkslk;Vhps d`"kh c¡d fdlku ØsMhV dkMZ /kkjd lHkklnkauk ihd dtZkO;frfjDr] 'ksrhiwjd dkj.kklkBh vxj ?kjxqrh dkj.kklkBh :+ 1]00]000@& i;Zar loZ lkekU; dtZ ;kstuk fo +dk +l +lsok laLFksekQZr jkcfo.ksrps /kksj.k c¡dsuss laer dsys vkgs-
'ksrhiwjd O;olk;klkBh dtZ iqjoBk
ftYgîkkrhy 'ksrdjh] lqf'k{khr csjkstxkj vkf.k efgyk ;kauk fu;fer mRiUukps lk/ku vlkos Eg.kwu lkrkjk ftYgk e/;orhZ lgdkjh c¡d usgeh iz;Ruf'ky vlrs- c¡dsus ftYgîkrhy 'ksrd&;kaP;k mUurhlkBh usgehp ukfoU;iw.kZ vkf.k fdQk;r'khj ;kstuk ns.;kpk iz;Ru dsysyk vkgs- c¡dsP;k ;k iqjksxkeh /kksj.kkP;k vuq"kaxkus 'ksrh O;olk;kl tksM/kank Eg.kwu [kkyhy O;olk;kalkBh dtZ iqjoBk dsyk tkrks-
nqHkrh tukojs [kjsnh %
xzkeh.k Hkkxkrhy turspk ^nqX/k O;olk;* gk izeq[k 'ksrhiqjd O;olk; vlqu] ;k ;kstusvarxZr la- xkbZ [kjsnh] eq&gk&esglkuk EgSl [kjsnh o ia<jiwjh EgSl [kjsnhlkBh dtZ iqjoBk dsyk tkrks- ;k ;kstusrwu ,d la-xk; [kjsnhlkBh 58]000@& #i;s] ,d eq&gk&esglkuk EgSl [kjsnhlkBh 58]000@& #i;s vkf.k ,d ia<jiwjh EgSl [kjsnhlkBh 37]000@& #i;s dtZ iqjoBk dj.;kps /kksj.k vkgs-'ksGh&esa<h ikyu %
;k ;kstusvarxZr 'ksrdjh lHkklnkauk 5 $ 1 'ksGh&esa<h ;qfuV fdaok 10 $ 1 ;qfuV fdaok 20 $ 1 'ksGh&esa<h ;qfuVlkBh vuqØes #- 40]000] #- 71]500] #- 1]34]500 i;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkrks-dsanz 'kklu iqjLd`r 'ksGh&esa<h ikyu ;kstuk %
;k ;kstusrwu 'ksGh@esa<hps 40$2 ps ;qfuV [kjsnh djhrk #- 90]000@& pk dtZ iqjoBk dsyk tkrks o ;k dtkZl [kqY;k izoxkZlkBh 25 VDds izek.ks #- 25]000@& izek.ks o ,l~lh@,l~Vh izoxkZlkBh #- 33]300@& izek.ks vuqnku feGrs-ekalklkBh ns'kh dqDdqV ikyu %
czk;yj dksacMîkais{kk ns'kh dksacMhyk vf/kd ekx.kh vlY;keqGs ;k ;kstusvarxZr 250 i{kh] 500 i{kh] o 1000 i{kh] [kjsnhlkBh dtZ iqjoBk dsyk tkrks- 1000 i{kkaps ;qfuVlkBh 1]45]000@& ,o<k izdYi [kpZ vis{khr /k#u #- 120000@& i;Zar dtZ iqjoBk dsyk tkr vkgs-iksYVªh Ogsapj dWfiVy QaM ;k ;kstusvarxZr dkWUVªWDV QkfeZax i/nrhus ekaly ¼czkW;yj½ dqDdqVikyu O;olk;klkBh dtZ iqjoBk dj.ks-
dqDdqV ekalkps mRiknu ok<fo.;klkBh o xzkfe.k Hkkxkr jkstxkj fufeZrh Ogkoh ;klkBh 'kklukus 1 ,fizy 2011 iklwu ^iksYVªh Ogsapj dWfiVy QaM* ;kstuk lq# dsysyh vkgs- lnj ;kstusvarxZr gk;czhM ckW;yj dqDdqVikyu O;olk; dj.;klkBh vuqnku izkIr gks.kkj vkgs-
gk;czhM czkW;yj dqDdqV i{kh laxksiukph ;qfuV dkWLV o c¡d dtZ eatwjh
v
uarif'ky
¼czkW;yj i{kh laxksiu la[;k½izkstsDV dkWLV 'ksM cka/kdke 1 Sq.ft./ Bird midj.ks] [kkn; o ik.;kph HkkaMh] ik.;kph Vkdh o brj lkfgR; i{kh [kjsnh o [kkn;] vkS"k/ks o ylhdj.k [kpZ brj [kpZ ¼ykbZV ik.kh ½ c¡d dtZ etwjh miyC/k gks.kkjs vuqnku Open ST/SC 1 1000 224000 180000 17300 26200 500 158240 56000 74600 2 2000 448000 360000 34600 52400 1000 316480 112000 149300 3 3000 672000 540000 51900 78600 1500 474720 168000 223900 4 4000 896000 720000 69200 104800 2000 632960 224000 298600 5 5000 1120000 900000 86500 131000 2500 791200 280000 373200 i'kqlao/kZu fodkl vuq"kaxkus egkjk"Vª 'kklukus tkghj dsysY;k ukfoU;iw.kZ jkT;Lrjh; vuqnku ;kstukalkBh 'ksrdjh lHkklnkauk dqDdqVikyu] la- xkbZ@EgSl [kjsnh] 'ksG;k&cksdM [kjsnhdjhrk dtZ iqjoBk dj.ks-
jkT;kP;k i'kqtU; ekalkP;k miyC/krsr ok< Ogkoh o nqX/k O;olk;kl pkyuk feGkoh o xzkeh.k Hkkxkr jkstxkj fufeZrh gks.kslkBh egkjk"Vª 'kklukus rhu ukfoU;iw.kZ jkT;Lrjh; ;kstuk lq# dsysyh vkgs- lnj ;kstusvarxZr dqDdqVikyu O;olk;] la- xkbZ @ EgSl o 'ksG;k o cksdM [kjsnhlkBh vuqnku izkIr gks.kkj vkgs-dtZ eatwj jDde o vuqnkukpk rif'ky
c¡dsP;k o 'kklukP;k /kksj.kkuqlkj dtZ eatqjh o vuqnku ns.;kr ;sbZy -flYd vWUM feYd dtZ ;kstuk %
jsf'ke m|ksx gk 'ksrhoj vk/kkjhr dqVhj m|ksx vlwu jsf'ke dks"kkl 'kklukus gehHkko Bjowu fnysyk vkgs- nqX/k O;olk;krwu nw/k foØhrwu ge[kkl mRiUu feGrs- rlsp ;k O;olk;kiklwu feG.kk&;k 'ks.k[krkeqGs xkaMwG [kr fufeZrh d#u 'ksrh mRiknukr Hkjho ok< gks.;kl enr gks.kkj vkgs-- lnj ;kstusvarxZr 'ksM cka/kdke] rwrh ykxoM] rhu la- xkbZ [kjsnh o xkaMwG dYpj [kjsnh bR;knhlkBh jDde #i;s 2]20]000@& ,o<k dtZ iqqjoBk dsyk tkrks-jsf'ke m|ksx %
jsf'ke m|ksx gk 'ksrd&;kalkBh fdQk;r'khj d`f"k m|ksx vlwu vfydMhy dkGkr gk m|ksx yksdfiz; >kyk vkgs + dkj.k dehr &deh dkyko/khr tkLrhr tkLr mRiUu ns.;ke/;s ;kpk vxzdze ykxrks-
- ,djh : - 1]63]888@& xaqro.kqd [kpkZP;k 90% izek.ks dtZ iqjoBk-
- dtkZph eqnr 7 o"ksZ-
- rkj.k% ,d ,dj rwrh ykxoMhlkBh ykxoM {ks=k O;frfjDr 1 ,dj {ks=- ,d ,djk iq<hy rwrh ykxoMhlkBh ;k {ks=kO;frfjDr 2 ,dj {ks= -
- dkekph izxrh ikgwu dtZ forj.k-
Msvjh m|kstdrk fodkl ;kstuk %
'kklukus ns'kkrhy 'ksrd&;kauk Msvjh m|kstdrk fodkl ;kstuk varxZr ladjhr xk;] eq&gk esglkuk EgSl] tkrhoar okljkaps laxksiu ;k djhrk dtZiqjoB;kpk lekos'k dsyk vkgs- LoPN nq/kfuehZrh lkBh vk/kqfud Msvjh QkeZ r;kj dj.ks] xzkeh.k Hkkxkr nq/kkoj izØh;k dj.kkjs m|ksx mHkkj.khlkBh vla?kVhr ?kVdke/;s cny ?kMowu vk.k.ks] nq/k mRiknukP;k i/nrhr vk/kqfud ra=Kkukpk okij d#u mRiknu ok<fo.ks gs ;k ;kstusph mfn~n"Vs vkgsr
ladjhr xk;@eq&gk esglkuk EgSl [kjsnhdfjrk ,dk lHkklnkl /kkj.k {ks= fopkjkr ?ksÅu] 2 rs 10 tukojkadjhrk #- 1]26]000@& rs #- 6]30]000@& i;Zar dtZ iqjoBk djrk ;srks- loZlk/kkj.k lHkklnkauk 25 VDds o ,l- Vh- ,l- lh- lHkklnkadjhrk 33 VDds lcflMh 'kklukdMwu fnyh tkrs- rlsp ojhy ;kstus varxZr tkrhoar tukojkaps@jsMdkaps laxksiu dj.ks djhrk 5 rs 20 okljkaps@jsMdkaps laxksiuk djhrk #- 2]18]250@& rs #- 8]73]000@& pk dtZ iqjoBk dssyk tkrks o ;k dtkZl 'kklukdMwu loZlk/kkj.k lHkklnkauk #- 25 VDds rlsp ,l- Vh- ,l- lh- lHkklnkadjhrk 33 VDds vuqnku fnys tkrs-
fefYdax ef'ku%&
ftYg;krhy c&;kp 'ksrd&;kauh c¡dsP;k dtZ iqjoB;krwu Msvjh ;qfuV lq# dsysyh vkgsr- T;k 'ksrd&;kaP;kdMs 5 is{kk tkLr nqHkrh tukojs vkgsr v'kk 'ksrdjh lHkklnkaP;k dkekP;k osGsr o [kpkZr cpr gks.kslkBh fefYdax ef'ku [kjsnhlkBh dtZ iqjoBk dsyk tkrks-d`"kh i;ZVu %
vfydMhy dkGkr 'kgjkrhy mPp e/;e oxhZ; o Jhear yksdkauk xzkeh.k Hkkxkrhy fulxZ lkSan;Z] [kG[kG.kkjs vks<s] oU;thou] taxyh QGs] Qqys] >kMs] 'ksrd&;kapk lgokl] xzkeh.k euksjatu ;k ckchaph izR;{k 'ksrhoj jkgwu vuqHkwrh ?;k;ph vlrs- ;keqGs d`"kh i;ZVuklkj[kh ladYiuk iq<s ;sr vlwu xzkeh.k Hkkxkr jkstxkj fufeZrh miyC/k d#u ns.;kph ;ke/;s {kerk vkgs- gh ckc fopkjkr ?ksowu c¡dsus ;k ;kstusl dtZ iqjoBk lq# dsyk vkgs-
- rkj.k;ksX; ckxk;r {ks=kP;k izfr,djh jDde :- 2-10 yk[k o ftjk;r {ks=kl izfr,djh jDde :- 1-20 yk[k ;kizek.ks :- 25-00 yk[k i;Zar dtZiqjoBk
- lHkklnkdMs rkj.kkl iqjs'ks {ks= miyC/k ulY;kl R;kph vU; ekyeRrk ¼IYkkWV] ¶yWV] caxyk] ixkj b-½ rkj.k fnY;kl OgWY;q,'kuP;k 50 % jDde eatwjhlkBh fopkj dsyk tkbZy -
- dtkZph eqnr 9 o"ksZ-
- loyr dkyko/kh 1 o"ksZ-
fo -dk -l - lsok lkslk;VhekQZr 'kS{kf.kd dtZ ;kstuk%&
'ksrd&;kaP;k ikY;kauk mPp f'k{k.k ?ksrk ;kos -R;klkBh R;kaph vkfFkZd xjt Hkkxkoh ;k gsrwus c¡dsekQZr fodkl lsok lkslk;Vhps ek/;ekrwu 'kS{kf.kd dtZ ;kstuk lq# dj.;kr vkyh vkgs - ;k ;kstusvarxZr fon;kF;kZauk fofo/k izksQs'kuy dkslsZl] baftfuvfjax]esfMdy]'ksrh infodk] osVuZjh]dkWEiqVj] rnvuq"kafxd dkslsZllkBh 'kS{kf.kd dtZekx.kh dj.kk&;k dtZnkjkaph ijrQsM {kerk o R;kaps ikydkal lgdtZnkj d#u ?ksowu ikydkaph ijrQsM {kerk fopkjkr ?ksowu ckjekgh ckxk;r ;ksX; {ks=kl izrh ,dj #-1-75 yk[k] vkBekgh ckxk;r {ks=kl izrh ,dj 1-15 yk[k o ftjk;r {ks=kl izrh ,dj #-0-60 yk[k izek.ks dtZ eatwjh fnyh tkrs - ns'kkarxZr f'k{k.kklkBh jDde #-20-00 yk[k o ijns'kkr f'k{k.k ?ks.kslkBh jDde #-30-00 yk[k i;ZaUr dtZ iqjoBk dsyk tkrks -i'kqlao/kZu]nqX/kksRiknu o nqX/ktU; izfdz;k mn;ksx o 'ksrhiwjd O;olk;kdfjrk ßizkstsDV Qk;ukUl Þ e/;e eqnr dtZ iqjoBk ½ %
- ftYgkrhy 'ksrd&;kauk i'kqlao/kZu nqX/kksRiknu o nqX/ktU; izfdz;k mn;ksx gs 'ksrhiwjd izdYi mHkkj.khlkBh o vusd ;kstuk ,dkp osGh o ,dkp {ks=koj jkcfork ;kO;kr ;klkBh izdj.kkarxZr dtZ iqjoBk dj.ksr ;srks -
- izdYikph Qyiznrk vtekowu ;s.kk&;k ,dw.k xqaro.kwd [kpkZP;k dehr deh 50% o tkLrhr tkLr 75% i;ZUr rFkkfi deky #- 25-00 yk[k i;ZUr dtZ eatwj dj.ksr ;sbZy - izdYikpk xqaro.kwd [kpZ gk fdeku jDde #- 5-00 yk[k vlkok -
- lnj dtkZl 9 o"kkZph eqnr vlwu ifgys lgk efgU;kpk loyr dkyko/kh jkfgy -